Seçime kaldı bir yıldan az süre ve kurulduğundan beri ilk kez anketler Ak Parti’ye tek başına ya da kurduğu bir ittifak ile iktidarını sürdüremeyeceğini işaret ediyor. Bu sebeple daha öncesinde tecrübe etmediğimiz bir döneme giriyoruz diyebiliriz.
Anketlere baktığımızda iktidar ile içli dışlı şirketler bile cumhur ittifakını %45’in üstüne atamazken, genel olarak araştırma şirketlerinin öngörüsü cumhur ittifakı için %35. Hal böyle olunca iktidar partisinin daha önce hiç girmediği kadar seçim ekonomisine girdiğini görebiliyoruz. Halkın parası ile iktidarda kalabilmek için görülmemiş, duyulmamış avantalar veriliyor şu dönemde bazı kesimlere.
Hep iktidardan bahsediyoruz ama belki de bu fitili ateşleyen de muhalefet oldu. İktidara gelirsek çiftçiye elektriği bedava vereceğiz, icra borçlarınızı sakın ödemeyin, erken yaşta emekliliği getireceğiz gibi popülist açıklamalarıyla muhalefet; zamanında Erdoğan’ın Bahçeli için kullanmış olduğu ifadeler ile durumu anlatırsak; iktidarın kayışının kopmasına, contalarının yanmasına ve motorunun su kaynatmasına sebep olmuş gibi görünüyor.
KYK kredileri ile başlayalım. Bilindiği üzere KYK borçları faizsiz fakat enflasyona endeksli. Enflasyon dediysek de üretici fiyat endeksine (ÜFE) yani daha çok hammadde ve enerji fiyatlarının etkisinde olan yani manipüle edilemeyen enflasyon verisine bağlı. Daha açık ifade etmek gerekirse maaşların arttırılırken dikkate alındığı ve kolayca manipüle edilen TÜFE’den çok daha yüksek bir orana. Hal böyle olunca da hatırlarsınız kamuoyunda ciddi bir gündem oldu bu geri ödenecek KYK borçlarının miktarı.
Son 2 yıldaki TÜFE ve ÜFE oranlarını kümüle halini aşağıdaki grafikte görün ki, kredi ödemelerinin neye endekslendiğinin etkisinin büyüklüğünü anlayın.
Bu tabloya baktığınızda da gördüğünüz üzere; maaşların TÜİK müdahalesi ile mavi çizgiden arttırıldığı ama öğrencilerin aldığı KYK kredilerini gerçek enflasyon üzerinden yani turuncu çizgiden ödediği bir düzen elbette adil olamazdı. El yordamı ile rakamlarla oynayıp bozduğunuz süreci düzeltmek için de mutlaka yeni müdahaleler gerekliydi. Herkes bir düzenleme geleceğini bekliyordu ama ne yapılacaktı?
Bu arada KYK burslarına ilişkin mevzu yeni değil, eskiden de bu tarz talepler oluyordu. Mesela bakın, 2019 yılında Seçim Özel programına katılan Erdoğan gençlerin “Birçok öğrencinin ortak derdi olan KYK borçlarını affı veya indirimi var mı?” sorusuna şöyle cevaplamıştı:
“Bu soruya iki türlü cevap verilir, bir Bay Kemal gibi, bir Tayyip Erdoğan gibi. Bay Kemal gibi cevap verirsek ‘Sildim gitti.’ der ama benim Erdoğan gibi cevap vermem lazım. Ben 82 milyonun hakkının olduğu bir parayı korumak uğruna bu cevabı vermem lazım.”
Dedik ya daha önce hiç girmediğimiz bir seçim dönemine giriyoruz. İktidar ilk kez bu kadar güçsüz, muhalefet ise ilk kez bu kadar popülist. Geçmişte iktidar partisi ayni ve nakdi yardımlarla oy satın almakla suçlanırdı. Seçmen de makarna için oyunu satmakla. Geçen 20 yılın ardından muhalefet de oy istediği halkı tanımış olacak ki, artık o da ayni avanta vererek oy peşine düşmüş görünüyor.
Neyse uzatmayalım, KYK kredi ödemeleri için öyle bir karar çıktı ki böylesine bir kararı borçlular dahi beklemiyordu. Enflasyon farkının tamamı silindi. 4 yıl boyunca aldığın krediyi 2 yıllık iş bulma ve geçiş sürecinin ardından yani toplam 6 yıl sonra hiçbir ek külfet olmadan aldığın kadarıyla geri ödeyecektin.
Alınan karar o kadar beğenildi ki herkes kendine yamamaya çalıştı. Kimi Kılıçdaroğlu’nun iktidarı zorlayarak yaptırdığı bir diğer halka hizmet dedi ve teşekkürü Kılıçoğlu’na etti; kimi ise yaparsa Ak Parti yapar, Allah Erdoğan’ı başımızdan eksik etmesin dedi. Bir Allah’ın kulu da “lan siz kimin parasıyla kime şekil yapıyorsunuz” demedi.
Olayın vehametini şöyle anlatalım. Okula başladınız Eylül 2016’da. Okulu bitirdiniz Eylül 2020’de. Kredi ödemesine başlayacaksınız Eylül 2022’de.
Temmuz 2016’da asgari ücret 1.300 TL, KYK öğrenim kredisi taksiti 330 TL.
Temmuz 2022’de asgari ücret 5.500 TL, geri ödenecek öğrenim kredisi taksiti ise yine 330 TL.
Bakın bu durumu eğitime destek ile falan açıklayamazsınız. Halihazırda zaten ihtiyacımızdan fazla sayıda öğrenci devlet üniversitelerinde okutuluyor. Hem ailelerin çocuğum üniversite okusun sevdası hem de devletin her il hatta ilçede üniversite açarak öğrenciye dayalı tüketim ekonomisi oluşturmaya çalışması yeterince kaynak israfı oluşturmuyormuşcasına; ara eleman ihtiyacının bu kadar ayyuka çıktığı, lisede alacakları iyi bir mesleki eğitim ile hayata 18 yaşında atılabilecek gençleri zorunluymuş gibi üniversite yolunda kamunun parası ile işsiz bırakmak için fonluyoruz.
KYK kredisi seçim ekonomisine yönelik ilk göstergeydi. İktidar ve muhalefetin el ele verip attığı ikinci adım ise faturalar sebebiyle oluşan icra dosyalarındaki borçları devletin üstlenmesi oldu.
Bakın zaten bu memleketin vergi ahlakı yerlerde. Maaşını alırken ücretlilerden aldığınız vergi dışında hiçbir vergiyi sağlıklı bir şekilde tahsil edemiyorken; vergi kaçırmanın mlli bir spor olduğu, vergi aflarının her yıl düzenlenen bir festivalmiş gibi rutine döndüğü bir yerde; eğer iktidar olarak sen, “faturanı ödeyemedin ve icralık mı oldun, tamam yaa sileriz biz o borcu” dersen; alternatif olarak sunulan muhalefet olarak da “sakın ödemeyin borcunuzu biz iktidara gelince bunların hepsini sileceğiz” dersen bu ülkeye daha nasıl bir kötülük yapabilirsin ki ya da bu ülkenin sınır ötesinde başka düşmana mı ihtiyacı olur böyle idarecileri varken?
KYK kredileri ile başladı, faturadan kaynaklı icra dosyaları ile devam ediyor. Görünen o ki bir sonraki durak da prim gün sayılarını dolduranlara sağlanacak olan erken emeklilik imkanı olacak. O eski Türkiye diye tiksinerek bakılan ekonomik düzenin en popülist uygulaması olan ve hala SGK’nın sırtında yük olarak duran erken yaşta emekli olanlara yenileri de yine bu seçim döneminde eklenecek.
Yahu Allah aşkına bu ülkenin kaynaklarını sonsuzmuş gibi harcamayı kesin artık! Şu birkaç aydır süren ve seçime kadar devam edecek olan bir yıllık sürecin sonucu ne mi olacak? Kimse KYK kredilerini ödemeyecek, faturalar mümkün olduğunca geciktirilecek ve erken emekli oldum diye sevinen ana babanın pisliğini oğlu ya da kızı bir ömür boyu temizlemeye çalışacak.
Düzen yine bu insanlara kendini toplumun bir parçası gibi hissedip o toplumu kalkındırmaya çalışan vatandaş olmayı mümkün kılmıyor. Bütünün bir parçası olma bilincinden uzak olan topluma da yine; bir şekilde yolunu bulmak, ödevlerini yapmamak, borçlarını ödememek, avantasını alıp haline şükreden kalabalıklar olmak düşüyor.
Düzeniniz batsın.
Eğer yazıyı beğendiyseniz;
Yeni yazılardan haberdar olabilmek için siteye ücretsiz üye olabilir ya da sosyal medya hesaplarını takip edebilirsiniz.
Yazılardan daha fazla kişinin haberdar olmasını isterseniz de, yazıyı aşağıdaki logolar vasıtasıyla whatsapp/telegram gruplarında ve sosyal medya uygulamalarında paylaşabilirsiniz.
Her zaman farkında kalabilmek ümidiyle.