Fırsatçı golcü halkımız yine atağa kalktı ve bir vole de ben vurur muyum sevdası ile banka kuyruklarında, e-devlet kapılarında; sorumluluklarını, ödevini, sınavını, faturasını son güne bırakanlar akıllarınca fırsat görünce en önde koşuyor.
Cumhurbaşkanı Erdoğan tek seferde yapılacak toplam konut sayısına göre şu zamana kadar ki en büyük sosyal konut projesini başlattı.
2+1 evler için aylık taksit 2.280 TL, 3+1 evler içinse aylık taksit 3.187 TL. Vade ise 240 ay. İlan edilen afişlere göre 3+1 konutların başlangıç fiyatı 850.000 TL, 2+1 konutların ise 608.000 TL. Başlangıç belli, peki ya sonu? Faiz yok! Anapara ise sadece %10. Ne güzel manşet değil mi? 20 yılda 850 bin öde ve İstanbul’da 3+1 ev sahibi ol. Vade 20 yıl zaten bu enflasyon ile 4-5 sene sonra 3.187 lira olacak şimdinin 1.000 lirası, 10 sene sonra ise şimdinin 500 lirası. Ne kadar güzel değil mi?
Oysa kazığın sadece ucu ince. Faiz yok denildi diye heveslendin ama demokraside çareler tükenmez. Koskoca İslam dünyası Allah’ı kandırmaya kalkıp faiz değil katılım payı bu diye katılım bankacılığını icat etmişken, ne var yani TOKİ’de faiz yok ama enflasyon farkı gibi ufak bir zamcık var dese ne olur yani?
E herhalde yani zam yapacak 20 yıl aynı taksiti mi ödeyeceksin sandın; yok bir de ev versin, üstüne de cebine para koysun diyorsan az bekle canım kardeşim. Geleceğiz. Oraya da geleceğiz. Sosyal konutların ödemeleri her altı ayda bir zamlanacak. Baz alınacak zam oranı memura yapılan zam oranı.
Maaşlara aldığın zam kadar ödemelerin de zamlanacak. Yani o kredi ödemesi sırtında ne kadar yük ise 5 sene sonra da, 10 sene sonra da, 15 sene sonra da aynı yük. Banka kredisi gibi düşünme. Başlarda zorlanırız bir iki yıl ama sonra rahat rahat öderiz yok. Bütçeni ayarladın girdin borca, yeni evlisin. Başladın taksitleri ödemeye ama maaşına ne kadar zam alsan o kadar da taksitler artıyor. Çocuk yapmayı mı düşünüyorsun? O zaman ya ikinci iş ya da fazla mesai, çünkü bu ev borcu senle beraber daimi yolcu.
Gözü kararttınız ve girdiniz bu sosyal konut işine. Biraz sohbet edelim o halde sizinle. Hangisini seçeceksiniz? 2+1’i mi yoksa 3+1’i mi? Seçme ve seçilme hakkını kadın erkek kazanalı kaç nesil geçti ama parasını verip alacağı evi seçme hakkını kaybetmek bu nesle nasip oldu. Projeye başvurduğunuzda 3+1 ya da 2+1 seçimi yapma lüksüne sahip değilsiniz. İlk kurada size ev çıktı diyelim. Kaç odalı evin size çıkacağı da başka bir kuranın konusu. Yahu Las Vegas’ta bile bu kadar ihtimal kovalayan var mı?
Düşünün asgari ücretle geçiniyorsunuz. 2+1 evleri gözünüzü kestirdiniz ne yapar eder ayda 2.280 TL’yi öderim dediniz. İlk kurada size ev de çıktı, çok şanslısınız. O da ne? Oda kurasında 3+1 çıktı size ama aylık 3.187 TL ödeme gücünüz yok. Tam tersini düşünelim. Çok çocuklu bir ailesiniz. 3+1 ev için yola koyuldunuz kurada çıktı 2+1. Ne olacak şimdi? Ailedeki en zayıf halkaları seçip çocukların bir kısmından vaz mı geçeceksiniz?
Macera devam ediyor. Kuraya yazıldınız. Hadi 2+1 mi yoksa 3+1 mi heyecanı da hoşunuza gitti katlandınız bu sürece. Peki evdeki eşyalar yeni eve sığar mı dersiniz? Ben ne bileyim, siz bileceksiniz! Siz de mi bilmiyorsunuz yoksa? “O da güzel hikayeymiş haa... Ama erken anlatılırsa tadı kaçar” Tarihin en büyük sosyal konut projesinde büyüklerimiz konut büyüklüğüne ilişkin bırakın rakam vermeyi, 3+1 evler şu metrekare aralığında, 2+1’ler şu metrekare aralığında demeye dahi tenezzül etmemişler.
Peki büyüklüğünü geçtim, odasını geçtim, fiyatını bile geçtim. Yahu bu ev nerede bu ev? TOKİ’nin sitesinde istisnai bölgeler dışında en net adresleme ilçe adı. İstanbul’daki evlerin yarısı Tuzla’da yapılacak ama neresinde? Metroya mı yakın, denize mi? Yoksa toplu taşımanın bile bulunmadığı ancak evler yapıldıktan sonra otobüs seferlerinin başlayacağı dağ başlarına mı? Durun o zaman size ip ucu vereyim. İstisnai bölgeler dedim ya, bazı illerin bazı ilçelerinde TOKİ adreslemeyi mahalle boyutuna indirmiş. Onlara bir göz atalım.
Aşağıda Bursa’ya bağlı Gürsu ve Kestel ilçelerindeki sosyal konutların bulunduğu mahalleler var. Haritada bulmakta zorlanırsınız diye şu kardeşiniz yine hizmeti ayağınıza getirdi ve haritada işaretledi. Dışyaka ve Seymen Mahalleleri. Aslında düne kadar bu iki yer de köy. Biri Dışkaya Köyü, diğeri Seymen Köyü. Büyükşehir Yasası ile bütün köylerin adı oldu mahalle, köylü de oldu şehirli.
Gerçekler bunlar ama bunlarla ne zaman yüzleşilecek derseniz, en az bir yıl sonra. Yani seçimden sonra. Seçime kadar ne mi olacak? 250 bin kişi ve bu kişilerin aile fertleri kurada çıkınca ev sahibi olma hayali kuracak. Aman Ak Parti gitmesin başka parti gelirse bu projeyi yapmaz diyecek oyunu hükümet partisine verecek. Sonrası mı? 5 sene daha mühür onda. Atı alan Üsküdar’ı geçtikten sonra sen acı gerçeklerinle baş başa.
Enflasyon farkı falan dedik ama bence senin kafanda tam oturmadı. Gel biraz o konuyu ailenin en saf oğluna anlatır gibi anlatayım.
2+1 ev için hesaplamalar yapacağız ama önce ne kadar iyi niyetli varsayımlar ile hesaplamalar yaptığımı anlatayım. Ödemeler seçimden sonra evler teslim edilmeden bir yıl önce başlayacak demiştik, bu sebeple ödemeleri 2024’te başlattım. Cumhurbaşkanımızın ağzından bir kere çıktı ve onun güvenilirliği sarsılmasın diye geçen 15 aya rağmen de şimdi vadedilen taksit tutarı ile ödemelerin başlayacağını varsaydım. Ödemeleri de memur maaşlarına değil, enflasyona göre ayarladım. Memura verilen 1-2 puanlık refah payının etkisini de yansıtmadım ödemelere. Güncelde %80 olan enflasyon oranının da denenmemişi deneyerek olmamışı olduracağına inandığımız hükümetimizin enflasyonu 2024’te 6 aylık dönemler için %10’a yani yıllık %21’e, sonra daha da yerinde duramayıp geçen 5 yılın ardından 6 aylık enflasyonu %7,5’a yani yıllık enflasyonu %15,5’a, bir beş yıl sonra ise şov yapıp 6 aylık enflasyonu %5’e yıllık enflasyonu ise %10,2’ye düşürdüğünü varsayıyorum. Böylesi rakamlara hükümetin kendi de inanmıyordur ama iyi kötü 20 yıllık bir geçmişimiz var, biz hep güzel düşünelim.
Hoooaaaydaaa! Bizim 608.000 TL’lik ev geldi mi sana 60.800 TL’si peşin gerisi 20 yılda toplam 3.016.798 TL taksit ödemesi olmak üzere toplam 3.075.000 TL’ye! 2024’te 2280 TL diye başladın ama 2043’te 29.399 TL taksit ödüyorsun. Haşırt dı bilekbord!
Peki ya evlerin şimdiki değerleri nasıl? Biz bu evi banka kredisi ile almaya kalksak ne olur bi bakalım istersen. Bursa örneğini verdik oradan devam edelim. Şu an sarı siteye girip baktığında Gürsu’nun Dışkaya Köyü’nde veya Kestel’in Seymen Köyü’nde satılık bir ev yok. Dedik sana evler yapılınca sen götüreceksin oralara hayatı, otobüsü, yolu. O halde bu yerlere en yakın TOKİ konutları nerede bir araştıralım.
İşte bulduk. İlçe Gürsu, Mahalle İpekyolu. İpekyolu Mahallesi de her ne kadar dağın tepesinde Gürsu ile alakasız bir yerde olsa da otobüsü olan, yerleşimi başlamış ve Gürsu’daki yeni sosyal konutların planlandığı Dışyaka Köyüne göre şehre daha yakın. Yukarıda 2+1’in ödeme planının analizini yapmıştık. O halde 2+1 evlere bakalım. Al sana ilan!
E sen maliyetinin %40 altına 608 bin liraya ev sahibi olacağım diye ilk gün banka sırasına girip hayaller kurmaya başladın ama 20 yılda 3.075.000 TL ödeyip alacağın evin daha iyisi hem de dimdik ayakta, hayal değil gerçek, 4. Katta daire sadece 418.000 TL! Pazarlıkla ben burayı 400 bin liraya kapatırım ama sen satıcı ile muhatap olmak istemiyorsan hesaplamalarımıza 418.000 TL üzerinden devam edelim.
Bankaya gittin bu ev için. %20 peşinat ödemelisin. Yani 83.600 TL! Geri kalan 334.400 TL için gönül isterdi ki müteahhitleri kurtarmak için yapılan sıfır eve %0,99 faiz kampanyası senin gibi garibanı ev sahibi yapmak için de yapılsaydı da sen de yararlansaydın ama kısmet değilmiş. O halde biz %1,29 faiz ve 120 ay vade üzerinden devam edelim.
10 yıllık taksitler standart 5.487 TL! Cumhurbaşkanının sosyal konut projesini açıklarken faiz falan yok demesine karşın sonradan 2.280 TL’den başlayıp 29.399 TL’ye çıkacağı ortaya çıkan ödemelerden değil bu. Bunda faiz var ama ödemeler sabit. 10. yılın sonunda da 5.487 TL ödeyeceksin başında da. Sosyal konut projesinde ise 10. yılda ödeyeceğin tutar 11.080 TL. Bankadan kredi çekersen 10 yılda borcun bitiyor, sosyal konut projesinde ise bir 10 yıl daha 2,3 milyon ödeme. Bankadan kredi çekip alınan evin faiziyle birlikte toplam taksit ödemesi 658.462 TL. 86.600 TL de peşinat vardı. Cepten çıkan para 10 yılda 745.000 TL. 3.075.000 TL nereee, 745.000 TL nere? Sen karar ver.
Bu arada hesaplamaları yaptık ama dipnotlarını da düşeyim. Benim şehre daha yakın olan ev 4. katta. Senin sosyal konutunun hesaplamasını yaptığımız daire ise başlangıç fiyatına satılacak daire. Yani giriş kat, bodrum kat, arka cephe. Yani en ucuzu. Kurada şansına 4. kat çıkarsa eklenecek şerefiye bedelini ben düşünmeyeyim, sen düşün. Ayrıca Hakkari’deki ev ile Bursa’daki ev aynı fiyat olmayacağına göre ev Bursa’da olduğu için de bir şerefiye bedeli farkı eklenecek. Hepsini geçtim benimkine anında taşınacaksın, sosyal konuta ise taşınmadan bir sene önce ödemelerine başlayacaksın. Yani bir sene hem şimdiki evinin kirasını ödeyeceksin hem de sosyal konut taksiti. Hala o kuraya gireceğim ben diyorsan, ne diyeyim kardeşim sen iflah olmaz bir çılgınsın, belanı başka yerde ara.
Bu arada en çok konut ise İstanbul’da. Son dönemlerde göç veren İstanbul’a, İstanbulluya bir mesaj. Aman gözünüzü seveyim. Nereye gidiyorsunuz? Yeter ki memleketinize dönmeyin burada kalın. Nerde çokluk orda bokluğumuzu bozmayın sakın haa.
Konut krizine ilişkin yazdığım yazıda ben de sosyal konut yapılmalı diye yazdım. Ama nereye? Anadolu’ya. İstanbul’daki kalabalığı azaltmak ve Anadolu’da tarımsal kalkınmaya dayalı cazibe merkezleri kurmak için. Peki bu proje ile İstanbul’un sınırlarına yapılan 50 bin konut kimlere mi hizmet edecek? Bu evler İstanbul’a taşradan, Suriye’den ya da Afganistan’dan gelen insanlara adaptasyon sürecinde ucuz kiralık ev opsiyonu olmaktan öteye geçemeyecek. Ne de olsa ev sahibi olmayanları ev sahibi yapmak için yapılan evleri kiraya vermek serbest. Gelin anasını satayım siz de gelin, herkes gelsin, o da gelsin, hepiniz gelin.
Tüm bunlara rağmen o kuraya yazılıp ev sana çıksın istiyorsun değil mi? Çünkü sen de biliyorsun ev çıkarsa bu seçim döneminde olduğu gibi bundan sonraki seçim dönemlerinde de oy sahiplerine avantaları dağıtılacak. Belki seçim yıllarında sosyal konut ödemelerine zam yapılmayacak hatta belki birkaç yıl sonra kalan borcundan çok daha az bir paraya borcunu da kapatabileceksin. Oy sende, toplumun tamamına ait parayı oyun için senin önüne serecek partilerde bolca bu ülkede. Al gülüm ver gülüm, hep aynı hikaye. Yine yazık oldu bizim gelecek nesillere.
Eğer yazıyı beğendiyseniz;
Yeni yazılardan haberdar olabilmek için siteye ücretsiz üye olabilir ya da sosyal medya hesaplarını takip edebilirsiniz.
Yazılardan daha fazla kişinin haberdar olmasını isterseniz de, yazıyı aşağıdaki logolar vasıtasıyla whatsapp/telegram gruplarında ve sosyal medya uygulamalarında paylaşabilirsiniz.
Her zaman farkında kalabilmek ümidiyle.